استادیوم ومبلی لندن

بزرگترین چالش برسر راه  فاستر در استادیوم ومبلی لندن ، طراحی ورزشگاه ۹۰۰۰۰ نفری بود که فضاهای داخلی آن بدون ستون بوده و در عین حال سقف آن قابلیت باز و بسته شدن داشته باشد. قوس ورزشگاه در قطعات کوچک وبرروی زمین مسطح ساخته شد. سپس بعد از اتمام اتصال آنها به یکدیگر و شکل گیری قوس ، سازه تحت زاویه ی ۲۲ درجه بلند گردید. سپس در جای خود محکم گردید. سازه سقف این استادیوم از مقاطع فولادی لوله ای شکل تشکیل یافته و مانند سبد بافته شده است.

این مقاطع توسط یکسری حلقه فولادی به یکدیگر متصل شده اند. این قوس در بخش میانی ۷ متر قطر و 315 متر طول دارد. این قطر در دو انتهای خود به ۱٫۵ متر کاهش می یابد. لوله های فولادی در این دو نقطه جمع شده و به تکیه گاه ها متصل می شوند. در طول فرایند نصب، تکیه گاه ها ، به کمک  یک مفصل موقتی برای سازه قوسی شکل امکان دوران و چرخش را میسر می ساخت.

این ویژگی ، نصب و برپایی قوس را برای سازندگان آن راحت تر می نمود. پس از اتمام نصب سازه مفاصل برداشته شده و قوس در نقطه ی اتصال به تکیه گاه ها به وسیله جوش در محل نوعی تکیه گاه مفصلی ساچمه ای ایجاد شد. ایستایی سازه نیز توسط نیرویی که از سوی قوس به تکیه گاه ها وارد می شود تامین می گردد.

بخش شمالی سقف استادیوم ومبلی لندن توسط ۸ دسته کابل فولادی ضدزنگ به قطر ۱۵۰ میلیمتر به قوس متصل شده است. این کابل ها نگهدارنده ی خرپاهای معلقی هستند که ۶۰ درصد جایگاه ها را پوشش می دهند. کابل های متقارن این ۸ دسته به سازه ی کاسه ای شکل بتنی که جایگاه تماشاچیان ورزشگاه را شکل می دهد متصل می شوند. خرپاهای دو سمت ورزشگاه ریلی را به وجود آورده اند که سقف روی آن حرکت می کند.

نورمن فاستر در استادیوم ومبلی لندن ۹۰ هزار تماشاگر در سه ردیف به شکل غیرمساوی تقسیم نموده است. می توان با حرکت دادن آرک یا کمان فلزی اصلی و کاهش دادن یکی از ردیف ها برای مسابقاتی که اهمیت کمتری دارند، آن را به یک استادیوم ۶۰ هزار نفری تبدیل کرد.  بایداذعان نمود این امر شگفت انگیز است.

سقف استادیوم ومبلی لندن

سقف استادیوم ویمبلی لندن ،معادل ۶ هزار و ۳۵۰ تن جرم دارد.  فضایی بالغ بر ۴۵ هزار متر مربع را پوشش می دهد که حدود ۴ هزار متر مربع آن قابل ارتقا به لایه بالاتر است. این سقف حدود ۵۲ متر از سطح زمین ارتفاع می گیرد. جالب اینجا است که در ساخت این ورزشگاه حدود ۹۰ هزار متر مربع مس و ۲۵ هزار تن فولاد استفاده شده است . همچنین به عنوان اسکوربورد یا تابلوی اعلام نتایج در آن از دو تلویزیون غول پیکر استفاده شده است. این تلویزیونها دارای ابعادی معادل ۶۰۰ تلویزیون متوسط خانگی می باشند.

در مدت بازسازی استادیوم ومبلی لندن بیش از سه هزار و پانصد کارگر در مدت چهار سال فعالیت کردند.

سازه سقف استادیوم ومبلی لندن، از مقاطع فولادی لوله ای شکل تشکیل یافته و مانند سبد بافته شده است. این مقاطع، توسط یک سری حلقه فولادی به یکدیگر متصل شده اند. این قوس در بخش میانی 7 متر قطر دارد که این قطر در دو انتهای خود به 5/1 متر کاهش می یابد.  لوله های فولادی در این دو نقطه جمع شده و به تکیه گاه ها متصل می شوند.

نصب

در طول فرایند نصب تکیه گاه ها این امکان را به سازه قوسی شکل می دهدکه به وسیله یک مفصل موقتی دوران یا چرخش نماید. این ویژگی نصب و برپایی قوس را برای سازندگان راحتتر می نمود. پس از اتمام نصب سازه، مفاصل برداشته شده و قوس در نقطه اتصال به تکیه گاه ها به وسیله جوش در محل نوعی تکیه گاه مفصلی ساچمه ای ایجاد شد. ایستایی سازه نیز از طریق نیرویی که از سوی قوس  به تکیه گاه ها وارد می شود، تامین می گردد.

نیروهای وارده توسط 19 شمع بتنی که بوسیله یک کلاهک به قطر 20 متر به یکدیگر متصل شده اند، به زمین منتقل می شود. یک سازه بتنی استوانه ای، نیروها را مستقیما  از قوس به کلاهک شمع انتقال می دهد. طوقه ای از جنس فولاد خشکه، رابط و انتقال دهنده نیرو از سازه فلزی به شالوده بتنی سازه می باشد.

تکیه گاه ها نقش حساس و تعیین کننده ای در فرایند طراحی استادیوم ومبلی لندن داشتند. بنابراین بروز هر خطایی در این پروسه می توانست به فاجعه ای بدل شود. مهندسان به دنبال راه حلی فراتر از روش های معمول بودند. در این راستا می بایست مسیر انتقال نیروها در سازه را به خوبی بررسی و پیش بینی کنند.

با وجود آنکه تکیه گاه ها، طوقه بتنی و شمع ها به  درستی کار انتقال نیروها را انجام می دادند.  ولی مهندسان تصمیم به استفاده از تعدادی میله مسلح کننده اضافی گرفتند. این میله ها از یک سمت به طوقه و از سوی دیگر به سازه بتنی ورزشگاه متصل بودند. این اتصالات اضافی در صورت بروز مشکل می توانند کل نیرو را از طریق برش به شالوده منتقل کنند.

پس از پایان نصب تمامی قطعات، بارگزاری روی قوس کامل شد و یک قلاف بتنی دور تکیه گاه فولادی سازه را فراگرفت.

ترجمه و تدوین پیمان رزمجو

مهندسین مشاور اروین معماری پارس

بازدیدها: 437