امروز ٣١ ام ماه می در بسیاری از کشور های جهان به مناسبت سیزدهمین سالگرد دریافت جایزه پریتزکر ، توسط زاها حدید ، گوگل doodle خود را تصویری کارتونی از زاها حديد ، در مقابل یکی از تحسین برانگیز ترین طراحی هایش یعنی مرکز حیدر علی اف در باکو قرار میدهد. زاها حديد اولین خانمی بود که در سال ٢٠٠۴ توانست این جایزه را کسب کند. کانسپ های اولیه طرح گوگل مربوط به طرحهای موزه ریور ساید گلاسکو و طرح گلکسی سوهو بود. اما در نهایت طرح زاها حدید در مقابل مرکز حیدر علی اف انتخاب شد.
سالهای ابتدایی زندگی زاها حدید
زاها حدید در سال ۱۹۵۰ در بغداد در خانواده ای روشنفکر و مسلمان متولد شد. او تحصیلات دوران ابتدایی را در یکی از دیرهای کاتولیک فرانسوی زبان بغداد سپری کرد. پس از آن، به سبب جوّ فرهنگی خانواده، با حمایت والدینش و روابط گسترده شان به آرزوی ایام کودکی اش تحقق بخشید. وی بعد از گذراندن دوره ریاضیات در دانشگاه امریکایی بیروت (۱۹۶۸ـ۱۹۷۱) به مدرسه معماری AA لندن رفت . بدین ترتیب وارد دنیای زيباي معماري شد .
زاها حدید در سال ۱۹۵۰ در بغداد در خانواده ای روشنفکر و مسلمان متولد شد. او تحصیلات دوران ابتدایی را در یکی از دیرهای کاتولیک فرانسوی زبان بغداد سپری کرد. پس از آن، به سبب جوّ فرهنگی خانواده، با حمایت والدینش و روابط گسترده شان به آرزوی ایام کودکی اش تحقق بخشید و بعد از گذراندن دوره ریاضیات در دانشگاه امریکایی بیروت (۱۹۶۸ـ۱۹۷۱) به مدرسه معماری AA لندن رفت و بدین ترتیب وارد دنیای زیبای معماری شد.
زاها حدید درباره ایام کودکی اش چنین می گوید.: «من یک عرب عراقی ام و هرگز نمی توانم روزهای زیبایی را که در وطن داشتم از ذهنم بیرون کنم. کودکی من در آنجا در میان منابع سرشار انسانی و تاریخی به رویا شبیه است. مدرسه ما لا به لای علفزارها و در دل طبیعتی سبز بود که امروز از آن فقط خرابههایی برجاست. شهر بغداد در آن ایام پر از آدمهای عجیب با ملیتها و مذاهب مختلف بود. پرورش در این محیط پر از تجربههای متفاوت ، شانس بزرگی برای من بود».
پدر ززاها حدید، محمد، فردی فعال در زمینه اقتصاد و پیشرو در حزب سوسیال دموکرات عراق بود. او فارغ التحصیل مدرسه lse بود. مادرش شاغل نبود. ولی زن فعال و پویایی بود که طراحی را به زاهای کوچک آموخت. زاها در این خانواده فرهنگی با وضعیت مالی نسبی رشد یافت. چنانچه هر دو برادرش هم برای ادامه تحصیلات به کمبریج رفتند. کهنترین خاطرهای که زاها را در دنیای کودکانهاش به خانه سازی و طراحی دکور برای عروسکهایش تشویق کرده بود، خاطره بازسازی خانه عمه اش به دست یکی از دوستان معمار پدرش بود.
اتفاق شاخص دیگر در همان ایام، سفری بود که طی آن پدرش او را برای بازدید از بازماندههای تاریخی شهرهای سومری به شمال عراق برد. او درباره این خاطره می گوید : «تصاویر آن ابنیه و ویرانه های کهن هرگز از ذهنم خارج نشد. شاید همینها باعث شد که فضا و پلانهای شهری را همیشه در معماری ام مد نظر داشته باشم.»
ورود به دنیای معماری
تاریخ معماری با شکل گیری نخستین شهرها و رواج مفهوم مدنیت آغاز میشود. عراق امروزی نیز مهد تاریخ و مدنیت است. پس عجیب نیست که معماری در رگ و خون زاها حديد جاری است. «هر بار با شنیدن اسم عراق در گوشه و کنار قلبم به درد می آید». چرا که کار معمار ساختن است و نه مشاهده تخریب و این وضعیت رو به نابودی وطنش او را رنج می دهد. از عراق چیز زیادی برجای نمانده است. این سرزمین مجروح باید درمان شود . اصلی ترین مراکزی که به آنها نیاز دارد ـ خانه، بیمارستان و مدرسه ـ در آن ساخته شود.
زاها حدید می خواست همان طور که با ساختن یک ساختمان برای دانشگاه امریکایی بیروت دینش را به لبنان (که مدتی در آنجا زیسته و تحصیل کرده بود.) ادا کرد. برای زادگاهش هم مفید واقع شود. اساسی ترین نیازهایش را برآورده کند. آن هم درست در زمانی که جهان از او توقع ساخت آسمانخراشها و سالنهای کنسرت را دارد.
زاها حديد پس از فراغت از تحصیل و اخذ مدرک دیپلم در زمینه معماری (۱۹۷۷) به دفتر معماری oma پیوست و به همکاری با الا زنگلیس و نیز رم کولهاس، شخصیت برجسته هایپرمدرنیسم، که استاد او نیز بود، پرداخت. دعوت این دو معمار از حدید جوان بهعنوان یک همکار به او اعتماد به نفس و شجاعت خارق العادهای بخشید. در۱۹۸۰، زاها حديد oma را ترک کرد و دفتر شخصی خود را بنا نهاد . همچنین به تدریس در مدرسه معماری AA(که خود زمانی محصل آن بود) پرداخت.
او در هاروارد، دانشگاه شیکاگو و دانشگاه هامبورگ نیز به تدریس پرداخت. حدید عنوان cbe را به دلیل خدماتش به معماری دریافت کرد و در سال ۲۰۰۴ بهعنوان نخستین زن معمار توانست جایزه پریتزکر را به مبلغ صد هزار دلار از آنِ خود کند. مراسم اهدای این جایزه، که معادل نوبل در معماری است، هرساله برگزار میشود.
ترجمه و تدوين مهندسين مشاور اروين معماري پارس
پيمان رزمجو
منابع : archidaily Britannica Independet
بازدیدها: 14
